Bir kent nasıl yaşlanır?
Antalya Yaşlılık Araştırması (AYA) 2013 yılında Antalya’da başladı. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde araştırma görevlisi olarak çalışırken Akdeniz Üniversitesi’nde Gerontoloji Bölümü’nün kuruluşuna katkı veren onlarca insandan birisiydim. Daha sonra, 2011 yılında ODTÜ’den ayrılarak Akdeniz Üniversitesi Gerontoloji Bölümü’nde çalışmaya başlamıştım.
Antalya’da, birisi kırsal alanda diğeri kentte olmak üzere iki yaşlanma araştırması başlatmak üzere çalışmaya koyuldum. Türkiye’de hızlı bir dönüşüm yaşanıyordu. Öncelikle Türkiye’nin demografik dönüşüm süreciyle hızla yaşlanması, gündelik yaşama çarpıcı biçimde yansıyordu. Kırsal alanlarda daha fazla yaşlı yaşamaya başlamıştı. Kırın dönüşümü kenti de etkiliyordu. Yereldeki eşitsizlikler oldukça çeşitliydi; hızla derinleşmeye başlamıştı. Diğer yandan Türkiye’nin kalkınma sürecinde başka bir dönüşüm yaşanıyordu. Hızla yaşlanan Türkiye zenginleş(e)miyordu.
Yereldeki eşitsizliklerle etkin mücadele edebilmek üzere küresel bir eğilim kendini göstermeye başlamıştı. Merkezi hükümetler yetkilerini yerele doğru aktarıyordu. Bu süreç içinde Türkiye’de de yerel yönetimler yasası iki defa değişti. Yoksul yaşlılar, diğer incinebilir kesimlerle birlikte risk altındaydı. Yerel yönetimler, yaşlıların yaşadığı eşitsizliklerle etkin mücadele etmek üzere yetkilendirilmişti. Acaba yaşlıların yaşadığı konvansiyonel eşitsizlikler, yerel yönetimler tarafından çözülebilecek miydi? Yerel yönetimler hak temelli hizmet sunabilecekler miydi?
Antalya Yaşlılık Araştırması’nı (AYA) bu motivasyonla 2013 yılında başlattık. Dört öğrencim ve iki meslektaşımla birlikte AYA’nın ilk dönemini 2013 yılında tamamladık. AYA’nın ikinci dönemi 2016 yılında tamamlandı. Üçüncü dönemini ise 2020 yılında gerçekleştirdik. Her 3 senede bir gerçekleştirilen AYA, Türkiye’nin ilk ve tek boylamsal yaşlanma araştırması. Bir çok araştırmacı AYA’yı örnek alıyor; taklit edenler de oldu. Bugün AYA hem içinden geçtiğimiz demografik dönüşüme tanıklık eden hem de politika geliştirenler, uygulayanlar, araştırmacılar, sivil toplum ile hak savunucuları için bilgi ve kavrayış üreten bir araştırmaya dönüştü.
AYA’nın 2019 – 2020 yılı üçüncü dönemine ait bulguları içeren bu kitap sadece basılı versiyon olarak yayımlandı. Bu kitabı edinmek isterseniz lütfen Senex: Yaşlanma Çalışmaları Derneği ile bağlantıya geçmekten çekinmeyiniz.
Kaynak göstermek için:
Arun, Ö. (2020). Antalya Yaşlılık Araştırması Üçüncü Dönem, 2019 / 2020 Temel Bulgular ve Yerel Yönetimlere Öneriler. Yaşlanma Çalışmaları Derneği Yayınları.